در سیستم سوخت‌رسانی خودروهای بنزینی مدرن، انژکتور یکی از مهم‌ترین قطعات است. این قطعه سال‌ها است جایگزین کاربراتور شده و همه خودروهای مدرن از آن استفاده می‌کنند؛ اما انژکتور چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ چه وظیفه‌ای دارد؟ چه انواعی دارد؟ در ادامه به همه این سؤالات در وبلاگ پتروتکس پاسخ می‌دهیم.
انژکتور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
انژکتور یک نازل برای تزریق سوخت به پیشرانه خودرو است.
این قطعه درواقع وظیفه پاشش سوخت درون سیلندرهای موتور را دارد.
برخلاف کاربراتور که اساساً از خلأ برای کشیدن سوخت به داخل اتاق احتراق موتور استفاده می‌کند، انژکتور بخشی از یک سیستم کامپیوتری است که طبق دستور ECU، سوخت را در فواصل زمانی معین به داخل محفظه احتراق می‌پاشد؛ بنابراین، در موتورهای انجکتوری تزریق سوخت به موتور بسیار دقیق‌تر صورت می‌گیرد.
البته انژکتور در کنار تنظیم دقیق میزان و فشار پاشش سوخت، به کاهش مصرف سوخت، استارت بهتر خودرو در هوای سرد، کاهش میزان آلایندگی خودرو و بالا رفتن راندمان موتور نیز کمک می‌کند.
انژکتور چگونه کار می‌کند؟
از آنجا که، انژکتور دستور پاشش سوخت که شامل فشار، سرعت و مدت پاشش می‌شود را از ECU می‌گیرد.
ECU برای تشخیص میزان پاشش سوخت توسط انجکتور اطلاعات زیادی را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌دهد.
این اطلاعات از سنسور دور موتور، سنسور اکسیژن، سنسور فشار منیفولد، سنسور دمای موتور و… دریافت می‌شود.
در ابتدا، سوخت با فشار ثابتی توسط پمپ بنزین، وارد فیلتر بنزین یا صافی بنزین و سپس در مسیر ورودی انژکتور می‌شود.
سپس هنگامی‌که دستور پاشش از ECU صادر می‌شود، آهنربای الکتریکی مذکور، پیستون کوچک داخل انژکتور را به حرکت درمی‌آورد و باعث باز شدن دریچه می‌شود.
این دریچه به سوخت تحت‌فشار اجازه می‌دهد تا از طریق یک نازل کوچک یا همان سوزن انجکتور به محفظه احتراق تزریق شود.
این نازل به شکلی طراحی شده که سوخت به‌صورت پودر یا اسپری تزریق می‌کند و باعث احتراق بهتر بنزین می‌شود.
خرابی یا کثیفی انژکتور
با توجه به مواردی که بیان شد، دیدیم که انجکتور نقش بسیار مهمی در موتور خودرو ایفا می‌کند و اگر به هر دلیلی عملکرد درستی نداشته باشد، موتور دچار مشکل خواهد شد؛ اما انژکتورها به‌مرورزمان ممکن است کثیف یا خراب شوند و نتوانند آن‌طور که باید سوخت را به موتور برسانند.
اگر انجکتور به خاطر رسوبات کثیف و مسدود شده باشد، معمولاً باید آن‌ها را از جای خود درآورد و با دستگاه مخصوصی و یا با کمک مکمل بنزین و اسپری انژکتور شور اقدام به شستشوی انژکتورها کرد.
این روش اما که مستلزم مراجعه به تعمیرگاه است، زمان‌بر بوده و معمولاً هزینه بالایی به دنبال خواهد داشت.
راه‌حل ساده‌تر برای تمیز کردن انجکتورها استفاده از مکمل انژکتور شور است که به‌سادگی داخل باک ریخته می‌شود و پس از اینکه همراه با بنزین وارد انژکتورها شد، اقدام به تمیز کردن آن‌ها می‌کند.
این روش از روش اول بسیار ساده‌تر بوده و هزینه کمتری خواهد داشت.
بااین‌حال، گاهی مشکل انژکتور جدی‌تر از کثیفی است که در این صورت باید اقدام به تعویض آن کرد.
نشانه‌های خرابی یا کثیفی انجکتور
وقتی انژکتورها کثیف یا خراب شده باشند، موتور و خودرو نشانه‌هایی بروز می‌دهد که عبارت‌اند از:
نوسان دور موتور در حالت درجا: اگر انجکتورها کثیف باشند، موتور در حالت درجا کارکرد یکنواختی نخواهد داشت و دور موتور نوسان پیدا می‌کند.
لرزش موتور: مشکل در انژکتور باعث می‌شود یک یا چند عدد از سیلندرها سوخت کافی دریافت نکنند و احتراق ناقصی داشته باشند. در این صورت، موتور با لرزش کار می‌کند و حتی ممکن است خاموش شود.
روشن شدن چراغ چک: چراغ چک در خودروها به دلایل زیادی می‌تواند روشن شود که یکی از آن‌ها مشکل در انژکتورها است. در این صورت، اگر دستگاه دیاگ به خودرو وصل شود، مشکلی در مخلوط سوخت و هوا را نشان می‌دهد که این به معنای مسدود شدن انژکتورها و کاهش جریان سوخت است. و برای
افزایش آلایندگی خودرو: زمانی که انژکتور مشکل داشته باشد و موتور سوخت کمتری دریافت کند، ECU دستور پاشش سوخت بیشتری را صادر می‌کند که این باعث افزایش مصرف سوخت و آلایندگی خودرو می‌شود. در این صورت، هنگام مراجعه به مراکز معاینه فنی، خودرو به خاطر آلایندگی بالا مردود می‌شود.
انواع انژکتور
انژکتورها بر اساس شیوه کارکرد به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
- انژکتور مکانیکی
- انژکتور الکترونیکی
1- انژکتور مکانیکی
در این انژکتورها پاشش سوخت به‌صورت مکانیکی از طریق فنر و پیستون داخل انژکتور صورت می‌گیرد و خبری از دستور الکترونیکی نیست.
به همین دلیل، این انژکتورها به‌طور ثابت و مستمر اقدام به پاشش سوخت می‌کنند و فشار، زمان و سرعت پاشش آن‌ها قابل تنظیم نیست.
2- انژکتور الکترونیکی
در این انژکتورها، پاشش سوخت به‌صورت الکترونیکی و با استفاده از شیر برقی صورت می‌گیرد و بنابراین، سرعت، فشار و میزان سوختی که داخل سیلندر پاشیده می‌شود به‌صورت الکترونیکی قابل تنظیم و تغییر خواهد بود.
انواع سیستم پاشش سوخت
علاوه بر انژکتورها که خود به دو دسته مکانیکی و الکترونیکی تقسیم می‌شوند، سیستم‌های پاشش سوخت را هم می‌توان به سه دسته مختلف تقسیم کرد:
- پاشش سوخت تک نقطه‌ای
- پاشش سوخت چند نقطه‌ای
- پاشش مستقیم سوخت
1- پاشش سوخت تک نقطه‌ای
در این نوع سیستم از تنها یک انژکتور برای تأمین سوخت تمام سیلندرها استفاده می‌شود.
در این سیستم، سوخت درون منیفولد هوا پاشیده می‌شود و از این طریق به سیلندرها می‌رسد.
این قدیمی‌ترین و ساده‌ترین شکل سیستم انجکتور است.
در این نوع سیستم، کیفیت سوخت‌رسانی به موتور مثل کاربراتور است اما ازآنجایی‌که برخلاف کاربراتور دستور پاشش سوخت توسط ECU صادر می‌شود، شرایط بهتری در محفظه احتراق فراهم می‌شود.
2- پاشش سوخت چند نقطه‌ای
در این سیستم هر سیلندر یک انژکتور مجزا دارد.
این انژکتورها روی یک ریل در انتهای منیفولد هوا درست پشت سوپاپ هوا قرار می‌گیرند.
در این سیستم، سوخت مستقیماً پشت سوپاپ‌های هوا پاشیده می‌شود و چون پس از پاشش تغییرات کمتری را تجربه می‌کند، با شرایط بهتری به داخل سیلندر می‌رسد.
همچنین در این روش هر سیلندر مقدار دقیق‌تری از سوخت را دریافت می‌کند.
امروزه این روش سوخت‌رسانی جایگزین روش تک نقطه‌ای شده است.
3- پاشش مستقیم سوخت
در این سیستم که با عنوان GDI شناخته می‌شود، انژکتورها مستقیماً روی محفظه احتراق نصب می‌شوند و به‌طور مستقیم و بی‌واسطه سوخت را داخل سیلندر تزریق می‌کنند.
هدف از ابداع این سیستم ایجاد حداقل تغییر در شرایط سوخت پیش از ورود به سیلندرها بوده است.
امروزه بسیاری از پیشرانه‌های مدرن از سیستم تزریق یا پاشش مستقیم سوخت استفاده می‌کنند. این روش باعث افزایش بازدهی موتور می‌شود.
اجزای مختلف انژکتور
انژکتور برای اینکه بتواند سوخت را داخل سیلندرها اسپری کند از اجزای مختلفی تشکیل شده است.
اولین بخش، بدنه یا پوسته انجکتور است که پوشش بیرونی آن محسوب می‌شود.
قطعه بعدی فیلتر بنزین است که در بالای انجکتور قرار گرفته و سوخت در ابتدا وارد آن می‌شود.
پس از این، نوبت به یک آهنربای الکتریکی و پیستون کوچکی می‌رسد که سوخت را به نازل یا همان سوزن انژکتور می‌رساند که در انتهای انژکتور قرار گرفته و پاشش سوخت را انجام می‌دهد.