ارائه راه حل برای مشکلات موتور EF7 توربوشارژ و تنفس طبیعی

موتور EF7 یکی از پیشرانه‌های پراستفاده ایران ‌خودرو محسوب می‌شود که در مدل‌های خانواده سمند، سورن و دنا در نسخه‌های موتور تنفس طبیعی و توربوشارژ به کار می‌رود. یکی از ویژگی‌های این موتور، ضریب تراکم بالای آن است تا جایی که EF7 بالاترین ضریب تراکم را در بین همه موتورهای داخلی دارد.

موتورهایی که ضریب تراکم بالایی دارند، برای کارکرد درست به بنزین با اکتان بالا نیاز دارند که در کشورمان کمتر پیدا می‌شود. استفاده از بنزین اکتان پایین در خودروهای مجهز به پیشرانه EF7 می‌تواند آسیب‌های زیادی را به دنبال داشته باشد؛ بنابراین، استفاده از مکمل بنزین برای افزایش اکتان در خودروهای EF7 را می‌توان ضروری دانست. در ادامه این موضوع را در پتروتکس بیشتر تشریح خواهیم کرد.

ضریب تراکم موتور EF7

EF7 که از آن به‌عنوان پیشرانه ملی ایران‌خودرو یاد می‌شود، با همکاری شرکت آلمانی E.F.V توسعه پیدا کرده است.

این موتور را می‌توان پیشرفته‌ترین موتور داخلی دانست که از بسیاری از تکنولوژی‌های پیشرانه‌های مدرن مثل زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها بهره می‌برد. همان‌طور که گفته شد، EF7 ضریب تراکم بالایی دارد که برابر با 11 به یک است. برای اینکه بهتر متوجه این موضوع شوید بگذارید ابتدا با مفهوم ضریب تراکم آشنا شویم.

ضریب یا نسبت تراکم، نسبت بین مقدار حجم سیلندر در زمانی که پیستون در پایین‌ترین حالت خود قرار دارد با زمانی است که پیستون در بالاترین حالت خود یا همان حالت تراکم قرار می‌گیرد.

به عبارت ساده‌تر، در پیشرانه EF7 که ضریب تراکم آن 11 به یک است، یعنی حجم سیلندر در متراکم‌ترین حالت (وقتی پیستون در بالاترین حالت خود قرار می‌گیرد) یک یازدهم حالتی است که سیلندر در بازترین حالت خود قرار دارد.

هرچه ضریب تراکم موتور بیشتر باشد، راندمان آن‌هم بیشتر خواهد بود و این موضوع را می‌توانیم در موتور EF7 که بالاترین ضریب تراکم را در بین همه پیشرانه‌های داخلی دارد ببینیم.

برای مقایسه، ضریب تراکم پیشرانه M15 سایپا که در محصولاتی مثل تیبا و کوییک استفاده می‌شود 9.7 به یک است. البته در موتورها برای تراکم محدودیت‌هایی وجود دارد و در موتورهای بنزینی حداکثر ضریب تراکم 12 به یک است.

مشکل ناک زدن موتور

موتورهایی که ضریب تراکم بالایی دارند، به بنزین باکیفیت و اکتان بالایی هم نیاز خواهند داشت تا دچار مشکلاتی مثل ناک زدن نشوند.

عدد اکتان مقیاسی برای نشان دادن مقاومت بنزین در برابر گرما، فشار و احتراق خودبه‌خود (بدون جرقه) است.

هر چه عدد اکتان بیشتر باشد، بنزین در مقابل پدیده احتراق مخرب ناشی از فشار و گرما مقاوم‌تر خواهد بود و احتراق بهتری خواهد داشت؛ بنابراین، در پیشرانه‌هایی که ضریب تراکم بالایی دارند و مخلوط سوخت هوا را خیلی متراکم می‌کنند، اگر از بنزین اکتان پایین استفاده شود، احتمال محترق شدن مخلوط سوخت و هوا به‌صورت خودبه‌خود و پیش از جرقه زدن شمع وجود خواهد داشت که به این اتفاق ناک زدن می‌گویند.

عواقب ناک زدن و مشکلات موتور EF7

پدیده ناک زدن می‌تواند آسیب‌های زیادی مثل ایجاد خوردگی و خط و خش در بدنه سیلندر، وارد شدن فشار نامتناسب به میل‌لنگ و یاتاقان‌ها، تغییر شکل شاتون‌ها، کاهش قدرت و توان موتور، افزایش میزان آلایندگی‌های موتور، ذوب شدن و از بین رفتن رینگ پیستون‌ها در موارد حاد، ذوب شدن سوپاپ دود و… را به دنبال داشته باشد.

در این راستا الزام به استفاده از بنزین اکتان بالا در خودروهای مجهز به پیشرانه EF7 ضروری خواهد بود.

موتور خانواده EF7 به بنزین با اکتان 95 نیاز دارد درحالی‌که بنزین‌های معمولی ایران اکتان 87 دارند.

طبق اعلام ایران‌خودرو

پس EF7 به بنزین با اکتان 95 نیاز دارد درحالی‌که بنزین‌های معمولی ایران اکتان 87 دارند و مقدار اکتان بنزین سوپر در کشورمان نیر 91 است و اما این نوع بنزین همیشه و همه‌جا هم در دسترس نیست و به همین دلیل بسیاری از رانندگان از بنزین معمولی اکتان پایین بدون توجه به عوارضی که می‌تواند برای خودروهایی مثل دنا و سورن به دنبال داشته باشد استفاده می‌کنند.

جلوگیری از ناک زدن

آسان‌ترین راه برای افزایش اکتان بنزین استفاده از مکمل سوخت است.

البته مکمل‌ها انواع مختلفی دارند و برخی از آن‌ها برای اهداف دیگری مثل تمیز کردن سیستم سوخت‌رسانی خودرو، پایدار کردن سوخت و… ساخته می‌شوند اما یکی از متداول‌ترین و پرکاربردترین نوع مکمل‌های سوخت، مکمل افزایش اکتان است.

این نوع مکمل که به آن اکتان بوستر هم گفته می‌شود، عدد اکتان بنزین را افزایش می‌دهد. با استفاده از این نوع مکمل می‌توان عدد اکتان بنزین معمولی را به بنزین سوپر نزدیک کرد.

استفاده از مکمل افزایش اکتان در خودروهای مجهز به پیشرانه EF7 می‌تواند باعث بهبود احتراق و کاهش آلایندگی شده و مهم‌تر از همه، از ناک زدن جلوگیری کند. علاوه بر این، این نوع مکمل با تقویت اکتان به پاک‌سازی سیستم سوخت خودرو از رسوبات کربن هم کمک می‌کند.

EF7 توربوشارژ

در همین حال، پیشرانه‌های توربوشارژ هم به بنزینی با اکتان بالا نیاز دارند. البته این موتورها معمولاً ضریب تراکم پایین‌تری نسبت به پیشرانه‌های تنفس طبیعی دارند زیرا در این موتورها بخشی از تراکم از طریق توربوشارژر خارج از سیلندر صورت می‌گیرد.

اگر در موتورهای توربو ضریب تراکم کاهش پیدا نکند باعث احتراق زودرس و ناک زدن خواهد شد. به‌طورکلی، هرچه فشار یا بوست توربو بیشتر باشد باید ضریب تراکم کمتر شود.

البته این روزها در خودروهای مدرن با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته ضریب تراکم پیشرانه‌های توربو نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده و به حدود 9.5 به یک رسیده است ولی هنوز هم این موتورها ضریب تراکم پایین‌تری نسبت به نمونه‌های تنفس طبیعی دارند.

بارزترین مثال این موضوع در ایران ضریب تراکم موتور EF7 توربو است که به 9.1 به یک کاهش پیدا کرده است.

برای کاهش ضریب تراکم، در این موتور بجای پیستون‌های سر صاف EF7 تنفس طبیعی از پیستون‌های گود استفاده شده که تاج آن‌ها حالت فرورفته دارد؛ بنابراین، شاید بگویید موتورهای توربو به دلیل ضریب تراکم پایین‌تر نیازی به بنزین اکتان بالا نخواهند داشت اما کاملاً برعکس است و این موتورها حتی بیشتر از نمونه‌های تنفس طبیعی به بنزین باکیفیت نیاز دارند زیرا به دلیل بوست توربو، پیشرانه‌های توربوشارژ در فشار بیشتری کار می‌کنند.

علاوه بر این، ازآنجایی‌که در سیلندرهای موتورهای توربو هوای بیشتری فشرده می‌شود، ممکن است پیش از جرقه زدن شمع محترق شود که این احتمال ناک زدن را افزایش می‌دهد.

به همین دلیل، برای پیشرانه‌های توربو هم استفاده از بنزین اکتان بالا بسیار ضروری خواهد بود تا جایی که ایران خودرو برای این موتور هم بنزین اکتان 95 را توصیه کرده است.

بنابراین، با توجه به شرایط بنزین ایران، خودروهایی که به موتور EF7 توربو مجهز هستند مثل دنا پلاس و سورن نیاز زیادی به مکمل سوخت خواهند داشت تا از این طریق اکتان بنزین را افزایش داده و از ناک زدن موتور جلوگیری کنند.