استفاده از مکمل بنزین‌هایی که حاوی ترکیبات مضر مانند MMT (Methylcyclopentadienyl Manganese Tricarbonyl) یا سرب هستند، می‌تواند آسیب‌های جدی به سیستم احتراق، مبدل کاتالیستی و حتی سلامت انسان وارد کند.

MMT یک افزودنی افزایش‌دهنده عدد اکتان است که در گذشته در برخی مکمل‌ها استفاده می‌شد، اما تحقیقات نشان داده مصرف آن باعث:

• رسوب‌گذاری در محفظه احتراق و شمع‌ها

• آلودگی مبدل کاتالیستی

• افزایش آلایندگی خروجی اگزوز
  می‌شود. به همین دلیل در بسیاری از کشورها استفاده از MMT محدود یا ممنوع شده است.

سرب نیز از دیگر مواد خطرناک است که در گذشته برای بالا بردن عدد اکتان در بنزین استفاده می‌شد، اما ثابت شده که:

• باعث آسیب به مغز و سیستم عصبی انسان

• و خرابی دائمی مبدل کاتالیستی در خودروها می‌شود.

مکمل‌های بنزین پتروتکس کاملاً فاقد مواد خطرناک مانند MMT و سرب هستند و بر پایه فرمولاسیون استاندارد و بی‌خطر تولید شده‌اند. استفاده از این مکمل‌ها نه‌تنها ایمن است، بلکه به عملکرد بهتر موتور و کاهش آلایندگی کمک می‌کند.

در شرایطی که بنزین باکیفیت یا سوپر به‌راحتی در دسترس نیست، استفاده از مکمل بنزین در هر باک نه‌تنها بد نیست، بلکه اقدامی ضروری برای حفظ سلامت موتور خودرو به‌شمار می‌رود.
در خودروهای مدرن به‌ویژه خودروهایی با موتورهای توربوشارژ، GDI یا با نسبت تراکم بالا، افت کیفیت بنزین می‌تواند منجر به پدیده ناک (کوبش موتور) شود که به‌مرور باعث آسیب به پیشرانه می‌گردد.

استفاده از مکمل‌های بنزین باکیفیت، کمک می‌کند تا عدد اکتان بنزین افزایش یابد و احتراق سوخت در زمان مناسب انجام شود، در نتیجه احتمال ناک به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

با این حال، اگر به هر دلیل امکان استفاده از مکمل در هر باک وجود ندارد، پیشنهاد می‌شود حداقل یک باک در میان از مکمل استفاده شود. برای افزایش اثربخشی این روش، بهتر است زمانی که نیمی از بنزین قبلی هنوز در باک باقی مانده، اقدام به سوخت‌گیری مجدد شود. این کار باعث می‌شود مکمل باقی‌مانده با بنزین جدید دوباره ترکیب شده و کیفیت سوخت نهایی را ارتقا دهد.

در نتیجه، چه به‌صورت مداوم و چه یک در میان، استفاده از مکمل بنزین راهکاری علمی و مؤثر برای جبران افت کیفیت بنزین و محافظت از موتور در برابر آسیب‌های احتمالی است.

خیر، استفاده از مکمل‌های بنزین پتروتکس در هر باک کاملاً ایمن است و هیچ مشکلی برای خودرو ایجاد نمی‌کند. این مکمل‌ها حاوی مواد شوینده استانداردی هستند که برای پاک‌سازی انژکتورها، سوپاپ‌ها و محفظه احتراق طراحی شده‌اند.

میزان این مواد تمیزکننده به‌گونه‌ای تنظیم شده که استفاده مداوم از آن‌ها نه‌تنها آسیبی به سیستم سوخت‌رسانی وارد نمی‌کند، بلکه از تجمع رسوبات کربنی و آلودگی در مسیر سوخت جلوگیری می‌کند. همچنین در فرمولاسیون این مکمل‌ها از ترکیباتی استفاده شده که فاقد خاصیت خورندگی هستند و با استانداردهای بین‌المللی در زمینه سلامت موتور کاملاً مطابقت دارند.

در واقع استفاده منظم از مکمل‌های سوخت باکیفیت، نوعی نگهداری پیشگیرانه محسوب می‌شود که می‌تواند عملکرد خودرو را بهینه کرده، مصرف سوخت را کاهش دهد و عمر مفید قطعات موتور را افزایش دهد.

عدد اکتان بنزین نشان‌دهنده مقاومت آن در برابر خودسوزی (Knocking) در موتورهای احتراق داخلیه. وقتی شما مکمل اکتان اضافه می‌کنید، این ماده معمولاً حاوی ترکیباتی مانند MTBE، MMT، ایزوپارافین‌ها یا اکسیژن‌دارهاست که مقاومت بنزین رو در برابر احتراق زودرس بالا می‌برن.

اما افزایش عدد اکتان پدیده‌ای غیرخطی است، به‌ویژه وقتی عدد اکتان از یک سطح مشخص بالاتر می‌ره. یعنی:

• اگر یک مکمل بنزین بتونه عدد اکتان رو ۱۰ واحد بالا ببره، قوطی دوم همون مکمل معمولاً تأثیر کمتری خواهد داشت و ممکنه فقط ۵ واحد افزایش بده.

• این موضوع به دلیل اشباع‌شدن خاصیت ضدناک بنزین و محدودیت ظرفیت شیمیایی برای جذب افزودنی‌های بیشتره.

• اگر بنزین پایه عدد اکتان خیلی پایینی داشته باشه (مثلاً اکتان 85)، مکمل می‌تونه به‌راحتی عدد اکتان رو چند واحد افزایش بده.

• ولی اگر بنزین پایه خودش عدد اکتان بالایی داشته باشه (مثلاً اکتان 95)، بالا بردن بیشتر عدد اکتان نیازمند انرژی شیمیایی بیشتری هست و افزایش اکتان با همون مقدار مکمل سخت‌تر خواهد بود.

این مسئله مشابه اینه که بخوای آب رو از 90 درجه به 100 درجه برسونی، انرژی مورد نیاز از 20 به 30 درجه کمتره، ولی نزدیک به نقطه جوش، سخت‌تر می‌شه.

عدد اکتان (Octane Number) معیاری است که نشان می‌دهد یک سوخت تا چه اندازه در برابر احتراق خودبه‌خودی یا کوبش (Knock) مقاوم است. هرچه عدد اکتان سوخت بالاتر باشد، مقاومت آن در برابر احتراق زودرس بیشتر است. این ویژگی به‌ویژه در موتورهای با نسبت تراکم بالا یا توربوشارژر اهمیت زیادی دارد.

چگونگی تعیین عدد اکتان

عدد اکتان بر اساس مقاومت سوخت در برابر احتراق زودرس، با استفاده از ترکیب دو هیدروکربن مرجع تعیین می‌شود:

• ایزو-اکتان (Iso-Octane): سوختی با عدد اکتان 100 که کاملاً در برابر کوبش مقاوم است.
• نرمال-هپتان (n-Heptane): سوختی با عدد اکتان 0 که مستعد کوبش است.

عدد اکتان یک سوخت نشان‌دهنده درصد ایزو-اکتان در ترکیب فرضی آن سوخت است. به‌عنوان مثال، عدد اکتان 95 به این معناست که عملکرد آن سوخت مشابه مخلوطی با 95% ایزو-اکتان و 5% نرمال-هپتان است.

انواع عدد اکتان

• RON (Research Octane Number): اندازه‌گیری عدد اکتان در شرایط آزمایشگاهی استاندارد.
• MON (Motor Octane Number): اندازه‌گیری عدد اکتان در شرایط سخت‌تر، شبیه به شرایط واقعی موتور.
• AKI (Anti-Knock Index): میانگین RON و MON که بیشتر در ایالات متحده استفاده می‌شود.

چرا عدد اکتان اهمیت دارد؟

موتورهای با نسبت تراکم بالا (High Compression Ratio) به سوختی با عدد اکتان بالاتر نیاز دارند.
استفاده از سوخت با عدد اکتان مناسب از کوبش و آسیب‌های احتمالی به موتور جلوگیری می‌کند.
عدد اکتان بالا باعث بهبود کارایی موتور و احتراق یکنواخت می‌شود.

عوامل تأثیرگذار بر نیاز به عدد اکتان بالاتر

• توربوشارژر یا سوپرشارژر: افزایش فشار در سیلندر.
• دمای بالا: افزایش احتمال احتراق زودرس.
• راندمان بالای موتور: موتورهای مدرن با نسبت تراکم بالا اغلب به سوخت با عدد اکتان بالاتر نیاز دارند.

راه‌حل برای سوخت با عدد اکتان پایین

اگر سوخت موجود عدد اکتان پایین‌تری دارد، می‌توان از اکتان بوستر یا مکمل‌های سوخت برای افزایش عدد اکتان استفاده کرد. این محصولات به‌طور خاص برای جلوگیری از کوبش و حفظ سلامت موتور طراحی شده‌اند.