همان‌گونه که بدن ما هنگام بیماری علائمی از خود بروز می‌دهد خودرو هم در صورت بی‌توجهی و عدم رسیدگی مناسب دچار بیماری می‌شود و مشکل خود را با علائمی نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین و واضح‌ترین آن‌ها خروج دود رنگی از اگزوز است. در حالت عادی، دود ماشین باید کاملاً بی‌رنگ بوده و قابل‌مشاهده نباشد و بنابراین اگر دود اگزوز، رنگی باشد که بتوان آن را دید نشان از مشکلی در پیشرانه خودرو دارد.
درصورتی‌که ایرادی در ماشین وجود داشته باشد دود آن ممکن است به رنگ آبی، خاکستری، سفید یا سیاه درآید که هرکدام از این رنگ‌ها نشان‌دهنده مشکل خاصی هستند.
هرکدام از این رنگ‌ها را در خروجی اگزوز خودروی خود مشاهده کردید باید فوراً با مراجعه به مکانیک مشکل را برطرف کنید زیرا دود اگزوز رنگی از یک سو باعث افزایش آلایندگی خودرو و به‌تبع آلودگی هوا می‌شود و از سوی دیگر در صورت بی‌توجه و ادامه‌دار شدن آسیب‌هایی جدی به پیشرانه و قطعات فنی خودرو وارد خواهد کرد.
در ادامه دلیل خروج هرکدام از این دودهای رنگی از اگزوز را در وبلاگ پتروتکس بررسی توضیح خواهیم داد.
دود سفید اگزوز نشانه چیست؟
اگر اول صبح و یا در زمستان پس از روشن کردن خودرو دود سفیدی را مشاهده کردید که از اگزوز خارج می‌شود نگران نباشید زیرا این موضوع طبیعی است و به دلیل بخارات آبی است که درنتیجه احتراق سالم تولید می‌شود.
این بخارات همیشه در دود ماشین وجود دارد که با افزایش دمای محفظه احتراق و زمانی که موتور گرم‌تر می‌شود در همان مسیر خروجی تبخیر می‌شوند و دیگر دیده نخواهند شد اما اگر پس از گرم شدن موتور هنوز این دود سفید اگزوز دیده می‌شود حتماً مشکلی وجود دارد و باید سریعاً برای رفع آن اقدام کنید.
در ادامه به دلایل دود سقید اگزوز ماشین را بررسی خواهیم کرد:
سوختن واشر سر سیلندر
واشر سر سیلندر قطعه بسیار حساسی است که میان بلوک خودرو و سر سیلندر قرار می‌گیرد و به‌عنوان عایق عمل می‌کند تا مانع ورود مایعات به درون محفظه احتراق شود.
اگر این قطعه خراب شود، مایع خنک‌کننده وارد محفظه احتراق شده و می‌سوزد.
این مشکل نه‌تنها به سیلندرها آسیب می‌زند بلکه با نفوذ مایعات به شمع‌ها باعث احتراق ناقص هم می‌شود.
خرابی سیلندر
سیلندر که شکلی استوانه‌ای دارد، اصلی‌ترین قطعه پیشرانه محسوب می‌شود و احتراق در داخل آن صورت می‌گیرد.
ازآنجایی‌که سیلندر به‌طور مداوم در مواجه با دمای بالای ناشی از احتراق قرار دارد، ممکن است به‌مرور زمان تاب بردارد یا ترک بخورد که در این صورت هم دود سفید از اگزوز خارج می‌شود.
خرابی بلوک موتور
بلوک موتور که از جنس آهن، چدن یا آلومینیوم است، تمام سیلندرها و سایر قطعات موتور را در خود جای داده و تمام فرایند احتراق در آن انجام می‌شود.
ترک برداشتن بلوک یا خرابی آن می‌تواند منجر به خروج دود سفید شود.
دود آبی اگزوز نشانه چیست؟ (یا دود خاکستری اگزوز)
یکی از شایع‌ترین دودهایی که از ماشین خارج می‌شود دود آبی اگزوز است و این دود معمولاً در خودروهای با کارکرد بالا دیده می‌شود.
دود آبی یا خاکستری ناشی از نشت روغن در محفظه احتراق و مخلوط سوخت و هوا است که اصطلاحاً به آن روغن‌سوزی گفته می‌شود.
دودی که درنتیجه روغن‌سوزی از اگزوز خارج می‌شود در بعضی موارد دود خاکستری هم دیده خواهد شد.
خرابی کاسه نمد
کاسه نمد قطعه‌ای است که وظیفه کنترل روغن‌کاری در سوپاپ‌ها را به عهده دارد زیرا سوپاپ‌ها باید مدام به بالا و پایین حرکت کنند تا از طرفی هوا را وارد محفظه احتراق کرده و از سمت دیگر دود را خارج کنند؛ بنابراین، سوپاپ‌ها باید روغن‌کاری شود تا به‌راحتی و روانی کار کنند اما اگر کاسه‌نمد نتواند مانع عبور روغن به محفظه احتراق شود، باعث ترکیب شدن روغن با بنزین خواهد شد که این مصرف سوخت و ایجاد رسوبات کربنی در سوراخ‌های انژکتور و درنتیجه احتراق ناقص را به دنبال خواهد داشت.
همچنین روغن‌سوزی می‌تواند باعث تجمع هیدروکربن‌های نسوخته در کاتالیزور اگزوز می‌شود و وظیفه دارد تا 90 درصد از گازهای سمی خروجی از اگزوز را به گازهای بی‌خطر تبدیل کند.
اگر این قطعه نتواند خوب کار کند گازهای سمی به‌راحتی از اگزوز خارج خواهند شد که برای محیط‌زیست و سلامت افراد جامعه بسیار مضر خواهد بود. همین موضوع می‌تواند خرابی کاتالیزور را هم به دنبال داشته باشد.
در همین حال، حجم بالای هیدروکربن‌های نسوخته که در اثر احتراق ناقص به علت نشتی روغن و ترکیب با بنزین ایجاد می‌شود می‌توانند گرفتگی انژکتور را هم به دنبال داشته باشد. در این صورت، انژکتور نمی‌تواند عملیات پاشش سوخت را به‌درستی انجام دهد که این امر افزایش مصرف سوخت را در پی خواهد داشت.
خرابی رینگ پیستون
رینگ پیستون حلقه‌ها فلزی است که دور پیستون قرار می‌گیرد و از جنس چدن ساخته شده تا بتواند مقاومت بالایی در برابر گرمای حاصل از احتراق داشته باشد.
همچنین رینگ پیستون خاصیت ارتجاعی بالایی دارد تا بتواند به‌راحتی در میان سیلندر بالا و پائین برود.
این حلقه‌های فلزی بسته به‌اندازه سیلندرها و میزان تراکمی که ایجاد می‌کنند از سه تا پنج و گاهی تا هفت رینگ قابل‌تغییر هستند.
روی بیشتر پیستون موتورهای بنزینی سه عدد رینگ نصب می‌شود که دو رینگ بالا رینگ‌های فشاری هستند و وظیفه کنترل فشار ناشی از تراکم و احتراق داخل سیلندر را دارند تا مانع رد کردن کمپرس شود.
رینگ پایینی رینگ روغن است که روغن اضافی را از جداره سیلندر پاک کرده و آن را به کارتر، مخزنی که روغن‌موتور در آن قرار دارد بازمی‌گرداند.
خرابی این رینگ‌ها هم به دلیل کمبود خلاصی یا نبود فضای کافی پیستون نسبت به جداره سیلندر اتفاق می‌افتد که می‌تواند باعث سایش رینگ پیستون و جدا شدن از جایگاهش شود.
اگر خودروی شما ۳۰ یا ۶۰ ثانیه بعد از گاز دادن و در حالت توقف، شروع به دود آبی دادن کرد و بعد دیگر خبری از دود نبود، یعنی کاسه‌نمد ساق سوپاپ خراب است، اما اگر با هر بار فشردن پدال گاز، خودرو دود کرد، یعنی رینگ پیستون با نقص فنی مواجه است.
خرابی رینگ پیستون هم باعث روغن‌سوزی می‌شود.
دود سیاه اگزوز نشانه چیست؟
اگر هنگام استارت زدن از اگزوز خودروی شما کمی دود سیاه بیرون می‌آید و پس از چند دقیقه با گرم شدن خودرو از بین می‌رود، نگران نباشید زیرا دود سیاه اگزوز در چنین شرایطی و در برخی از خودروها طبیعی است اما اگر این دود سیاه همواره از اگزوز ماشین خارج شود خبر از بروز مشکل می‌دهد.
دلیل اصلی خروج دود سیاه اگزوز درست نبودن نسبت ترکیب سوخت با هوا است.
دلیل مشکل مخلوط سوخت و هوا در خودروهای کاربراتوری
دلیل این مشکل در خودروهای کاربراتوری قدیمی به‌احتمال‌زیاد خرابی یا ایراد در ساسات کاربراتور است و برای حل مشکل باید آن را تعمیر یا تعویض کرد.
دلیل مشکل مخلوط سوخت و هوا در خودروهای انژکتوری
در خودروهای انژکتوری مشکل مخلوط سوخت و هوا می‌تواند به دلیل نشتی یا ایراد انژکتورها رخ دهد که برای حل مشکل باید انژکتورها را تعویض کرد. همچنین اگر مدت زیادی است که فیلتر هوا را عوض نکرده‌اید و در منطقه‌ای پر گردوغبار یا آلوده زندگی می‌کنید باید فیلتر هوا را هم تعویض کنید.
دلایل دیگر خروج دود سیاه از اگزوز
نقص در رگلاتور بنزین
اگر بعد از تعویض فیلتر هوا بازهم از اگزوز ماشین شما دود سیاه خارج می‌شود، دلیل مشکل را باید در به‌هم‌ریختگی نسبت هوا به بنزین در موتور جستجو کرد.
در این وضعیت نسبت بنزین به هوا بیشتر شده و دود سیاه اگزوز دیده می‌شود.
سیستم سوخت‌رسانی خودرو به‌گونه‌ای طراحی شده تا مقدار خاص و معینی بنزین را به موتور برساند.
وظیفه کنترل این مقدار بر عهده رگلاتور سوخت است.
اگر این قطعه ایراد پیدا کند، موتور یا با حالت “سوخت کم – هوای زیاد” یا حالت “سوخت زیاد – هوای کم” مواجه می‌شود؛ بنابراین، راه دیگر حل مشکل خروج دود سیاه از اگزوز ماشین تعویض رگلاتور بنزین است.
خرابی شمع‌ها
در برخی موارد خروج دود سیاه از اگزوز ماشین ممکن است بدلیل مشکل در سیستم جرقه‌زنی و شمع‌ها باشد که منجر به احتراق ناقص می‌شود؛ بنابراین باید وایرها، دلکو، کوئل و شمع‌ها بررسی شوند.
خرابی سوزن انژکتور
وظیفه انژکتورها اسپری کردن مقدار مشخصی بنزین در منیفولد هوا در هر بار فرایند احتراق است و خرابی انژکتورها هم می‌تواند یکی دیگر از دلایل خروج دود سیاه از اگزوز ماشین باشد. ازجمله دیگر دلایل این مشکل نیز می‌توان به خرابی سنسور دمای موتور، خرابی سنسور اکسیژن، خرابی سنسور فشار هوای ورودی، خرابی میل‌سوپاپ و کیپ شدن مسیر اگزوز یا خرابی کاتالیزور اشاره کرد.
تمیز کردن انژکتورها با مکمل سوخت
همان‌طور که گفتیم، انژکتور نقش بسیار مهمی در سیستم سوخت‌رسانی دارد و اگر سوزن انژکتور دچار گرفتگی شده باشد و نتواند سوخت را درست درون محفظه احتراق تزریق کند، عمل احتراق به‌درستی صورت نمی‌گیرد.
یکی از دلایل گرفتگی انژکتورها رسوبات ناشی از روغن‌سوزی است.
ساده‌ترین راه برای تمیز کردن انژکتورها استفاده دورهای و منظم از محصول دومنظوره پتروتکس آلمان است. این مکمل با فرمولاسیون پیشرفته‌ای که دارد به‌راحتی رسوبات را از بین می‌برد تا عملیات پاشش و احتراق به‌طور کامل انجام شود.
با استفاده از این مکمل همچنین رسوباتی که در کاتالیزور جمع شده هم از بین خواهد رفت که این کار هم باعث کارکرد بهتر خودرو و هم کاهش آلودگی هوا می‌شود.