دلایل نوسان دور موتور و راه‌های برطرف کردن آن

دور موتور یکی از فاکتورهای کلیدی در پیشرانه خودرو محسوب می‌شود. گاهی به دلایل مختلف ممکن است دور موتور دچار نوسان شود که نشان از وجود مشکلی در موتور خودرو می‌دهد. این مشکل ابتدا خود را در حالت درجا نشان می‌دهد ولی اگر مشکل شدیدتر باشد، هنگام گاز دادن خودرو می‌لرزد؛ بنابراین، در صورت نوسان دور موتور، حتماً باید دلیل مشکل را پیدا و برطرف کنید تا از مشکلات بعدی جلوگیری شود. ازاین‌رو، قصد داریم در ادامه با دلایل نوسان دور موتور خودرو و راه‌های برطرف کردن آن آشنا شویم.

دور موتور چیست؟

پیش از پرداختن به دلایل نوسان دور موتور، بهتر است ابتدا بدانیم دور موتور چیست. دور موتور یا RPM مخفف «چرخش در دقیقه – Revolutions Per Minute» است و سرعت چرخش موتور را اندازه‌گیری می‌کند. درواقع، دور موتور نمایانگر تعداد دفعاتی است که میل‌لنگ در هر دقیقه یک چرخش کامل انجام می‌دهد. دور درجای اکثر موتورها بین 800 تا 900 rpm است که این یعنی میل‌لنگ موتور در هر دقیقه بین 800 تا 900 بار چرخش کامل انجام می‌دهد. حداکثر دور اکثر خودروها هم بین 6 تا 7 هزار rpm است ولی در برخی خودروهای اسپرت حداکثر دور موتور می‌تواند حتی از 9 هزار rpm هم فراتر برود.

دلایل نوسان دور موتور

اگر دور موتور خودروی شما در حالت درجا و یا هنگام شتاب گیری نوسان پیدا می‌کند می‌تواند به خاطر یکی از مشکلات زیر باشد.

خرابی یا کثیفی استپر موتور

یکی از متداول‌ترین دلایل نوسان دور موتور، خرابی یا کثیفی استپر موتور است. استپر موتور وظیفه کنترل دور درجای موتور خودرو را بر عهده دارد و برای بررسی این موضوع علائم خرابی استپر موتور را باید بشناسید. این قطعه دور آرام موتور را با توجه به پارامترهایی مانند دمای موتور تنظیم می‌کند. استپر که روی دریچه گاز نصب می‌شود، زمانی خودرو در حالت درجا کار می‌کند، وظیفه تنظیم میزان هوای ورودی به دریچه گاز و همچنین روشن نگه‌داشتن موتور را بر عهده دارد. اگر استپر مشکلی پیدا کرده باشد، دور موتور در حالت درجا نوسان پیدا می‌کند و یا ممکن است هنگام رها کردن پدال گاز موتور خاموش شود. برای رفع این مشکل، ابتدا استپر را باز کنید و آن را از دوده‌ها تمیز کنید. اگر مشکل برطرف نشد باید استپر را تعویض کنید.

خرابی سنسور دریچه گاز

سنسور دریچه گاز که روی دریچه گاز و نزدیک استپر نصب می‌شود، وظیفه دارد میزان بازشدگی پولکی دریچه گاز و مقدار هوای ورودی به مجاری مکش را کنترل و به ECU گزارش کند. اگر این سنسور خراب شده باشد، ممکن است بدون اینکه پدال گاز را فشار دهید دور موتور بالا برود؛ بنابراین، اگر در هنگام شتاب گیری با نوسان دور موتور مواجه شدید می‌تواند به خاطر خرابی سنسور دریچه گاز باشد.

نشتی خلاء

نشتی خلاء در موتور به حالتی گفته می‌شود که هوا از راهی غیرعادی وارد موتور شود. در این صورت، سنسور جریان هوا که وظیفه اندازه‌گیری میزان هوای ورودی به موتور را دارد، نمی‌تواند هوای اضافی را اندازه‌گیری کند و درنتیجه ECU میزان سوخت تزریقی به موتور را درست محاسبه نخواهد کرد. این مشکل باعث اختلال در کارکرد موتور می‌شود و می‌تواند نوسان دور موتور را به دنبال داشته باشد. نوسان دور موتور به دلیل نشتی خلاء بیشتر در دور درجا خود را نشان می‌دهد. روشن شدن چراغ چک و صدای خش‌خش از موتور هم دیگر علائم نشتی خلاء هستند.

خرابی شمع‌ها

شمع‌ها وظیفه منفجر کردن مخلوط سوخت و هوا در سیلندرها را دارند و اگر فرسوده و خراب شده باشند نمی‌توانند این کار را به‌درستی انجام دهند. درنتیجه، فرسودگی شمع‌ها می‌تواند یکی از دلایل نوسان دور موتور باشد. خرابی وایرها یا کوئل هم می‌تواند همین مشکل را به دنبال داشته باشد و درنتیجه اگر با نوسان دور موتور مواجه شدید شمع‌ها و وایرها را بررسی کنید.

کثیفی انژکتورها

انژکتورها وظیفه تزریق سوخت به موتور را بر عهده دارند و اگر به‌مرور زمان کثیف شده باشند نمی‌توانند این کار را به‌درستی انجام دهند. درنتیجه، سوخت کافی به موتور نمی‌رسد و دور موتور نوسان پیدا خواهد کرد. با شستشوی انژکتورها یا استفاده از مکمل انژکتور شور این مشکل برطرف خواهد شد.

خرابی سنسور دور موتور

سنسور دور موتور یا سنسور میل‌لنگ، موقعیت میل‌لنگ و سرعت چرخش میل‌لنگ را بررسی و به ECU گزارش می‌کند. ECU از این اطلاعات برای مدیریت زمان جرقه‌زنی و احتراق استفاده می‌کند. این سنسور وظیفه تنظیم دور درجای موتور را هم دارد و اگر خراب شده باشد باعث نوسان دور موتور می‌شود.

کثیفی فیلتر هوا

هوای ورودی به موتور ابتدا از فیلتر هوا عبور می‌کند تا آلودگی‌های آن گرفته شود. حال اگر این فیلتر کثیف شده باشد، نمی‌تواند هوای کافی به موتور برساند و درنتیجه ممکن است نوسان دور موتور را به دنبال داشته باشد. برای دانستن بهترین زمان تعویض فیلتر هوا این مقاله را مطالعه نمایید.

مشکل تسمه تایم

تسمه تایم وظیفه تنظیم حرکت پیستون‌ها و باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را بر عهده دارد و اگر این تسمه شل شده باشد یا دندانه‌های آن فرسوده شده باشند، ممکن است موتور از تنظیم خارج شود و هنگام شتاب گیری دور موتور نوسان پیدا کند. فرسودگی تسمه تایم می‌تواند آسیب‌های بزرگی به موتور وارد کند و شاید زمان تعویض تسمه تایم رسیده باشد.

خرابی باطری یا دینام

اگر باطری یا دینام خودرو خراب شده باشد، تأمین برق موردنیاز برای کارکرد موتور به مشکل می‌خورد و می‌تواند نوسان دور موتور را به دنبال داشته باشد با حتی زمان تعویض تسمه دینام رسیده باشد.

خرابی سنسور اکسیژن

سنسور اکسیژن میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی اگزوز را بررسی می‌کند و به ECU گزارش می‌دهد تا نسبت درست و مناسب مخلوط سوخت و هوا را تعیین کند و موتور احتراق بهتری داشته باشد. اگر سنسور اکسیژن خراب شده باشد یا علائم خرابی سنسور اکسیژن را دیدید که موتور در حالت درجا بد کار می‌کند و دور موتور نوسان دارد حتما آنرا بررسی کنید.