کوبش یا ناک (Knock) در موتورهای احتراق داخلی، به وضعیتی گفته می‌شود که سوخت در سیلندر قبل از جرقه شمع یا به‌طور نادرست و غیرطبیعی احتراق پیدا می‌کند. این پدیده می‌تواند به کاهش کارایی موتور، تولید صدای غیرعادی و حتی آسیب جدی به اجزای موتور منجر شود.

چگونگی وقوع کوبش

در شرایط عادی، مخلوط سوخت و هوا باید در زمان مناسب و تحت کنترل شمع جرقه بزند. اما در شرایطی که فشار یا دمای داخل سیلندر بیش از حد افزایش یابد، مخلوط سوخت و هوا ممکن است پیش از زمان جرقه شمع و به‌صورت غیر یکنواخت احتراق پیدا کند. این احتراق کنترل‌نشده موج‌های فشاری شدیدی ایجاد می‌کند که باعث ایجاد صدای تق‌تق یا کوبش می‌شود.

دلایل اصلی کوبش

• کیفیت پایین سوخت: استفاده از سوخت با عدد اکتان پایین که مقاومت کمتری در برابر احتراق زودهنگام دارد.
• تنظیم نادرست تایمینگ موتور: تایمینگ اشتباه جرقه‌زنی می‌تواند باعث احتراق زودرس شود.
• دمای بالای موتور: گرمای بیش از حد موتور می‌تواند موجب احتراق خودبه‌خودی مخلوط سوخت و هوا شود.
• کربن‌گیری در سیلندر: تجمع رسوبات کربنی می‌تواند حجم سیلندر را کاهش داده و فشار را افزایش دهد.
• بار بیش از حد روی موتور: رانندگی در دنده‌های پایین و سرعت بالا ممکن است فشار اضافی ایجاد کند.

اثرات کوبش روی موتور

• افت قدرت موتور: احتراق غیر یکنواخت باعث کاهش کارایی و توان موتور می‌شود.
• افزایش مصرف سوخت: کوبش معمولاً با مصرف بیشتر سوخت همراه است.
• آسیب به قطعات موتور: پدیده ناک می‌تواند به سوپاپ‌ها، شمع‌ها و حتی پیستون‌ها آسیب جدی وارد کند.

راه‌های جلوگیری از کوبش

• استفاده از سوخت با عدد اکتان مناسب برای موتور خودرو.
• اطمینان از تنظیم درست تایمینگ موتور.
• نگهداری مناسب از سیستم خنک‌کننده برای جلوگیری از دمای بیش از حد.
• استفاده از مکمل بنزین یا اکتان بوستر برای افزایش عدد اکتان سوخت.
• تمیز کردن دوره‌ای سیستم احتراق و حذف رسوبات کربنی از سیلندر.

نقش مکمل‌های سوخت در جلوگیری از کوبش

مکمل‌های سوخت مانند اکتان بوستر می‌توانند عدد اکتان سوخت را افزایش دهند و مقاومت سوخت در برابر احتراق زودهنگام را بیشتر کنند. این محصولات به خصوص برای موتورهای با نسبت تراکم بالا یا توربوشارژر بسیار مفید هستند.