وایر در پیشرانه خودرو، یکی از اجزای سیستم جرقه‌زنی است که نقش مهمی ایفا می‌کند. ایراد یا خرابی وایرها نه‌تنها در عملکرد پیشرانه اختلال ایجاد خواهد کرد بلکه می‌تواند به شمع‌ها هم آسیب بزند؛ بنابراین، سلامت وایرهای خودرو موضوع بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود. به همین دلیل، در ادامه قصد داریم با وایر خودرو و علائم خرابی آن آشنا شویم.
فهرست مقاله
وایر شمع چیست؟
پیش از پرداختن به وایر، ابتدا بهتر است با وظیفه شمع در موتور خودرو آشنا شویم. شمع در پیشرانه ماشین قطعه‌ای است که روی سرسیلندر نصب می‌شود و وظیفه ایجاد جرقه برای محترق کردن مخلوط سوخت و هوای داخل سیلندر را بر عهده دارد. این جرقه مثل فندکی که شعله گاز را روشن می‌کند، آتش اولیه درون سیلندر را فراهم خواهد کرد. شمع برای جرقه زدن به برق نیاز دارد که این برق از طریق کوئل و وایرها از باطری به شمع‌ها می‌رسد. وایر شمع قطعه‌ای است که وظیفه انتقال برق از کوئل یا دلکو به شمع را بر عهده دارد. درواقع، وایر نوعی سیم یا کابل انتقال جریان برق است و برای هر شمع در موتور خودرو یک وایر شمع وجود دارد؛ بنابراین شمع بدون سلامت وایر قادر به انجام وظیفه خود نخواهد بود.
کوئل چیست؟
کوئل یک سیم‌پیچ تقویت‌کننده ولتاژ است. این قطعه، ولتاژ پایین تولید شده توسط باتری را دریافت کرده و با تقویت آن، در زمان مناسب این ولتاژ را به شمع می‌رساند. از این طریق، شمع‌ها برق لازم برای جرقه‌زنی را دریافت کرده و باعث ایجاد احتراق در موتور خودرو می‌شوند.
دلایل خرابی وایر شمع
وایر شمع یکی از قطعات مصرفی خودرو است که عمر مفیدی دارد و پس‌ازآن باید تعویض شود. معمولاً عمر مفید این قطعه بین 60 تا 80 هزار کیلومتر است اما به دلایل مختلفی، ممکن است وایرها زودتر از این کارکرد خراب شوند. ازجمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حرارت: وایر شمع در مجاورت منیفولد اگزوز قرار دارد و بنابراین، در معرض حرارت زیادی خواهد بود. درنتیجه، اگر سیستم خنک‌کننده موتور به‌درستی کار نکند، ممکن است وایر شمع به دلیل حرارت بیش‌ازحد، آسیب ببیند.
- لرزش: موتور خودرو دائماً در حال لرزش است و این لرزش می‌تواند به وایر شمع آسیب برساند. اگر وایر شمع محکم در محل خود نصب نشده باشد، ممکن است در اثر لرزش موتور آسیب ببیند.
- آسیب فیزیکی: وایر شمع ممکن است در اثر برخورد با اجسام خارجی آسیب ببیند.
- کیفیت پایین: استفاده از مواد نامرغوب در ساخت وایر شمع می‌تواند باعث کاهش طول عمر و خرابی زودهنگام آن شود.
علائم خرابی وایر شمع خودرو
اگر وایرها به دلیل تمام شدن عمر مفید یا دلایل دیگری که در بالا گفتیم خراب شوند، نمی‌توانند برق موردنیاز شمع‌ها را به‌خوبی تأمین کنند و درنتیجه در عملکرد شمع‌ها اختلال ایجاد خواهد شد. در این صورت، خودرو علائمی نشان می‌دهد که عبارت‌اند از:
سخت روشن شدن موتور
وجود ایراد در عملکرد وایر و شمع خودرو باعث می‌شود پیشرانه خاموش شود یا به‌سختی روشن شود؛ بنابراین، اگر خودروی شما در روشن شدن مشکل دارد، می‌تواند نشانه فرسودگی وایرها باشد.
احتراق ناقص
وقتی وایر برق کافی را به شمع‌ها نرساند، مخلوط سوخت و هوای داخل سیلندر به‌درستی محترق نخواهد شد و این می‌تواند مشکلات زیادی مثل آسیب دیدن پیشرانه و افزایش آلودگی را به دنبال داشته باشد.
لرزش و سروصدا در حالت درجا
درصورتی‌که وایر برق کافی را به شمع‌ها نرساند و شمع‌ها نتوانند وظیفه خود را به‌درستی انجام دهند، پیشرانه بد کار خواهد کرد و لرزش و صدای غیرعادی خواهد داشت. دلیل این موضوع همان احتراق ناقص است که سنسور اکسیژن را به اشتباه می‌اندازد و درنتیجه نسبت ترکیب سوخت و هوا در داخل سیلندر به هم می‌خورد.
کندی شتاب گیری
شایع‌ترین علت شتاب ضعیف در اکثر خودروها مشکل در سیستم جرقه‌زنی است. این مشکل با عدم پاسخ صحیح از سوی پیشرانه در زمان فشردن پدال گاز مخصوصاً در زمان شتاب گیری خود را نشان می‌دهد.
افزایش مصرف سوخت
وقتی وایر شمع درست کار نکند و مخلوط سوخت و هوا به‌خوبی محترق نشود، مصرف سوخت افزایش پیدا خواهد کرد زیرا موتور برای اینکه عملکردی در سطح خواسته راننده را فراهم کند مجبور است سوخت بیشتری مصرف کند. همچنین به دلیل عدم عملکرد صحیح شمع و وایر، بخشی از این سوخت بدون سوزانده شدن و تولید انرژی از اگزوز خارج می‌شود. بنابرین برای کاهش مصرف سوخت آنرا جدی بگیرید.
خرابی کاتالیزور
خرابی وایرها چون در عملکرد شمع‌ها اختلال ایجاد می‌کند، احتراق ناقص را به دنبال خواهد داشت. این اتفاق باعث می‌شود بنزین نسوخته در کاتالیزور انباشته شده و وقتی شرایط مساعدی فراهم شود، در کاتالیزور مشتعل شود. در این صورت، سرامیک‌های ظریفی که در کاتالیزور وجود دارد آسیب دیده، فرم خود را از دست داده و دچار گرفتگی خواهند شد. درنتیجه، کاتالیزور نمی‌تواند به‌درستی وظیفه خود را انجام دهد و میزان گازهای آلاینده که از اگزوز خودرو خارج می‌شوند افزایش خواهد یافت.
خراب کردن شمع‌ها
خرابی وایر ممکن است ذوب شدن سر شمع‌ها را هم به دنبال داشته باشد و باعث خرابی شمع‌ها شود. درصورتی‌که وایرها ایراد پیدا کنند و برق‌دزدی داشته باشند، الکترودهای مرکزی و منفی شمع ذوب می‌شود و چینی شمع آسیب خواهد دید.
علائم ظاهری خرابی وایر شمع
خرابی وایرها علاوه بر علائمی که در بالا گفتیم، گاهی به‌صورت ظاهری هم قابل‌مشاهده خواهد بود. این علائم عبارت‌اند از:
- زدگی، پارگی و خراش عمیق روی لاستیک وایر
- خال‌زدگی دو سر وایر
- شوره گرفتن دو سر وایر
- خشک شدن لاستیک وایر