موتور MPI چیست؟
احتمالاً تاکنون در متون خودرویی با عبارت موتور MPI مواجه شده‌اید؛ اما این سه حرف چه معنی دارد؟ موتور MPI چه ویژگی‌هایی دارد؟ در ادامه به‌طور کامل این موضوع را تشریح خواهیم کرد. عبارت MPI در موتور MPI مخفف عبارت Multi Point Injection به معنی سیستم انژکتوری چند نقطه‌ای است. این عبارت درواقع به‌نوعی از سیستم سوخت‌رسانی پیشرانه‌ها اشاره دارد که جایگزین سیستم انژکتوری قدیمی‌تر تک نقطه‌ای شده است. پیش از توضیح این تکنولوژی بهتر است ابتدا با شیوه‌های سوخت‌رسانی مختلف پیشرانه بپردازیم.
در این مقاله می‌خوانید
نحوه سوخت‌رسانی در موتور MPI
چندین دهه پیش، برای سوخت‌رسانی موتور از کاربراتور استفاده می‌شد. این قطعه پیش از تجهیز خودروها به ECU یا کامپیوتر، با استفاده از مکانیسم خلأ و مکش دریچه گاز، سوخت و هوا را مخلوط کرده و به داخل سیلندر می‌فرستاد. کاربراتور اما محدودیت‌های زیادی مثل مشکل روشن شدن در هوای سرد، مصرف سوخت بالا، توزیع غیریکنواخت سوخت به سیلندرها و… داشت و به همین دلیل، خودروسازان سراغ سیستم تزریق سوخت یا انژکتور رفتند. در این سیستم، سوخت از طریق سوزن انژکتور و بر اساس دستور ECU اسپری می‌شود و کارایی بسیار بهتری نسبت به کاربراتور که از مزایای نحوه سوخت‌رسانی در موتور MPI است.
انژکتور تک نقطه‌ای یا SPI
انژکتورهای اولیه از نوع تک نقطه‌ای بودند. این یعنی برای تأمین سوخت تمام سیلندرها فقط از یک انژکتور استفاده می‌شد. در این سیستم، انژکتور معمولاً پشت دریچه گاز نصب می‌شود و با پاشش سوخت در این قسمت، بنزین را به همه سیلندرها می‌رساند. این قدیمی‌ترین و ساده‌ترین شکل سیستم انژکتور است. در این نوع سیستم، کیفیت سوخت‌رسانی به موتور مثل کاربراتور است اما ازآنجایی‌که برخلاف کاربراتور دستور پاشش سوخت توسط ECU صادر می‌شود، شرایط بهتری در محفظه احتراق فراهم می‌شود. این سیستم انژکتوری امروز منسوخ شده است.
انژکتور چند نقطه‌ای یا MPI
بعداً انژکتورهای چند نقطه‌ای جایگزین نمونه‌های تک نقطه‌ای شدند که بنام موتور MPI شناخته می‌شود. در این سیستم، هر سیلندر یک انژکتور مجزا دارد. این انژکتورها روی یک ریل در انتهای منیفولد هوا درست پشت سوپاپ هوا قرار می‌گیرند. در این سیستم، سوخت مستقیماً پشت سوپاپ‌های هوا پاشیده می‌شود و چون پس از پاشش تغییرات کمتری را تجربه می‌کند، با شرایط بهتری به داخل سیلندر می‌رسد.
همچنین در این روش هر سیلندر مقدار دقیق‌تری از سوخت را دریافت می‌کند. امروزه این روش سوخت‌رسانی جایگزین روش تک نقطه‌ای شده است. در سیستم MPI سوخت و هوا پیش از ورود به سیلندر مخلوط شده و به‌محض باز شدن سوپاپ هوا، پیستون مخلوط را به داخل سیلندر می‌مکد. این مخلوط نسبتاً همگن بوده و توزیع سوخت و هوا در کل محفظه احتراق به‌صورت یکنواخت صورت می‌گیرد. در حال حاضر، انژکتورهایی که در همه خودروهای تولید داخل می‌بینیم مثل پراید، پژو 206، سمند و… از نوع چند نقطه‌ای است.
تفاوت موتور MPI و GDI
در این سیستم، نازل انژکتور بجای پاشش سوخت پشت سوپاپ هوا، آن را مستقیماً داخل سیلندر اسپری می‌کند. هدف از ابداع این سیستم ایجاد حداقل تغییر در شرایط سوخت پیش از ورود به سیلندرها بود که نتیجه آن کاهش قابل‌توجه مصرف سوخت و افزایش قدرت موتور بود زیرا با این تکنولوژی می‌توان بدون افزایش حجم موتور، قدرت بیشتری را بیرون کشید. البته محل پاشش سوخت تنها تفاوت بین سیستم‌های انژکتوری قدیمی و GDI نیست زیرا در سیستم GDI از پمپ فشار بالا استفاده می‌شود و سوخت با فشار به‌مراتب بالاتری پاشیده می‌شود.
در سیستم MPI، سوخت با فشاری بین 30 تا 60 psi در منیفولد هوا پاشیده می‌شود درحالی‌که در سیستم GDI سوخت با فشار حدود 15 هزار psi داخل سیلندر اسپری می‌شود. موتور GDI از طریق کنترل دقیق میزان و زمان پاشش یا تزریق بنزین مطابق با شرایط خودرو، ضمن کاهش مصرف سوخت باعث افزایش شتاب خودرو می‌شوند. از اواخر دهه 90 میلادی خودروسازان سراغ تزریق مستقیم سوخت رفتند و امروزه این نوع سیستم سوخت‌رسانی بسیار متداول شده است.
